В последние годы финских байкеров все чаще можно встретить в России, где это увлечение также весьма популярно. В середине сентября начальник отделения финской телерадиокомпании Yle Юрки Утриайнен совершил трехдневное турне по российской Карелии. Неподготовленного человека российская культура дорожного движения и состояние автодорог может шокировать, но среди байкеров есть особая группа любителей езды по бездорожью. И для них путешествие в Карелию — воплощение мечты о настоящем приключении.

В середине сентября я отправился на мотоцикле в Карелию. Да до сих пор эта поездка у меня в голове – и будет там до конца моих дней.

Со второй половины 90-х число байкеров в Суоми выросло втрое. Я тоже себя отношу к этим ребятам. Только зарегистрированных мотоциклов у нас в стране сейчас, по оценкам, примерно 230 тысяч. Поэтому не сильно удивляйтесь, если поедете в Россию и по ту сторону границы встретите их еще больше, чем в Финляндии. За три дня я встретил двух одиноких байкеров, около дюжины ребят из финского клуба Gospel riders, а еще велосипедистов из Питера – этот вид спорта также набирает обороты.

Петрозаводчанин Эдвард Краснов занимается мотоциклами профессионально. При встрече он рассказал мне, что среди посетителей его мастерской все больше туристов. Прошлым летом был даже один из Австралии. Что-нибудь сломается в пути, и помощь – необходима.

Для меня это была первая поездка в Россию на мотоцикле. Раньше десятки раз бывал в Карелии на машине – либо сам за рулем, либо с кем-то. Поэтому местная культура движения была мне уже известна. Ее главный принцип можно вывести примерно так: лучшее место для обгона – это вершина пригорка, который оканчивается поворотом.

В Карелии я делал репортаж о жителе Йоэнсуу Илкке Пирхонене, который ухаживает за своей больной женой. Для Илкки мотоцикл и возможность вдоль и поперек исколесить Россию – это необходимость и шанс вырваться из обыденной жизни. Благодаря историям Илкки поездка вышла очень запоминающейся. Как и сама езда по карельской глуши с ним и его товарищем Антти Сяяксярви. По дорогам, каких у нас уже не встретишь.

Основные дороги ив Карелии, как правило, в отличном состоянии – лучшие соответствуют уровню шоссе. Это, например, дорога из Петрозаводска в Мурманск. По когда вы съезжаете с главной дороги на второстепенную – возможно все. Дорога внезапно может превратиться в картофельное поле. В асфальте полно опасных ям. Или мост, обозначенный на карте, на деле давно развалился.

Мы остановились в Петрозаводске. Оттуда мы совершили 440-километровый марш-бросок в сторону Суоярви-Поросозера. Дорога становилась все уже и хуже… Но, как говорит водитель эндуро — (мотоцикла для езды по бездорожью — прим. ред.), чем хуже дорога, тем приятнее ехать. И таких дорог в Карелии хватает. И этот сбывшийся сон для водителя эндуро в Карелии под самым боком. Для жителей Восточной Финляндии – как будто за поворотом. Решайте вопросы с документами и вперед! Вас ждут незабываемые пейзажи – озера, хребты, луга, болота, нетронутый лес.

Обилия сервисных центров и кафешек не ждите. Только в Поросозере нам встретился небольшой деревенский магазин. Мне запомнились жители небольших деревушек, для которых колонна мотоциклистов стала настоящим событием. Веселые лица, похлопывания по плечу и любование байками…

Деревенские собаки тоже не были знакомы с мотоциклистами. Они с трудом понимали, как нужно было себя вести, когда мы проезжали мимо. Они застыли и глядели на нас с испугом и удивлением. Когда ехали по главным улицам деревень, навстречу нам не спеша брели коровы. А в нос бил запах шашлыка…

А еще в Карелии интересные места для остановок. Одно из самых запоминающихся – могила героев недалеко от Суоярви. Там похоронены жители города, погибшие во время войны. Впечатляющее место, в том числе и по своим размерам. Эндуро для него пришелся весьма кстати.

Путешествуя по России, не перестаешь восхищаться людьми. Мотобизнесмен Эдвард, например, предложил поставить наши мотоциклы на ночь в его гараж. Починил байк. А потом и накормил нас в своем саду. И ни слова о том, что это стоит каких-либо денег.

Во дворе одной из станций обслуживания какая-то девушка из Суоярви захотела сфотографироваться с байкерами. Фотографировал ее муж. Когда снимки были готовы, мужчина предложил путешественникам отведать брусничного пирога из своей печки и выпить чаю.

Задумался о том, когда в финских сервисах меня так встречали…

Никогда.

Юрки Утриайнен

Venäläistä liikennekulttuuria: paras ohituspaikka on ylämäessä, joka päättyy mutkaan

Moottoripyöräilijöitä on Suomessa kolminkertainen määrä 90-luvun loppupuoleen verrattuna. Eipä siis ihme, että suomimotoristeja näkyy yhä enemmän myös Venäjällä, missä harrastus on myös kasvussa. Yle Pohjois-Karjalan päällikkö Jyrki Utriainen kävi kolmen päivän turneella Venäjän Karjalassa syyskuun puolivälissä. Äkkinäiselle liikennekulttuuri voi olla shokki — kaikki muu suurta elämystä.

Jyrki Utriainen

Kävin syyskuun puolivälissä moottoripyörällä Venäjän Karjalassa. Matka pyörii edelleen mielessäni – ja pyörinee loppu iän.

Motoristien määrä on Suomessa kolminkertaistunut 90-luvun loppupuolelta. Kuulun itse tähän määrää kasvattaneiden porukkaan. Rekisteröityjä prätkiä on maassamme nyt arviolta noin 230 000 kappaletta.

Ei siis ole ihme, että myös rajan takana Venäjällä suomalaisiin motoristeihin törmää entistä useammin.

Kolmen päivän aikana näin pari yksinäistä motoristia, toistakymmentä Gospel ridersia Suomesta – sekä pietarilaisen harikkakerhon pyöräilijät. Harrastus on kasvussa myös Venäjällä.

Petroskoilainen moottoriyöräkauppias Edvard Krasnov kertoi tavatessamme, että heidän korjaamoonsa tulee yhä enemmän turisteja asiakkaiksi. Viime kesänä kaukaisin motoristi tuli Australiasta. Jotakin rikkoontuu reissussa, ja apu on tarpeen.

Itselleni matka oli ensimmäinen, jonka tein moottoripyörällä. Aiemmin olen ajanut pitkin Karjalaa autolla tai ollut toisten kyydissä. Kymmeniä kertoja.

Paikallinen liikennekulttuuri oli siis entuudestaan tuttua. Sen keskeisen periaatteen voisi kiteyttää vaikkapa näin: paras ohituspaikka on ylämäessä, joka päättyy mutkaan.

Olin rajan takana tekemässä tarinaa joensuulaisesta Ilkka Pirhosesta, joka on vaimonsa omaishoitaja. Ilkalle moottoripyöräily ja liikkuminen omalla prätkällä pitkin ja poikin Venäjää on pakoa ja huilia arjesta.

Ilkan tarinat tekivät matkasta mieleen painuvan. Samoin ajaminen Karjalan korvissa Ilkan ja hänen kaverinsa Antti Sääksjärven kanssa. Teillä, millaisia meillä ei oikein enää ole.

Päätiet ovat Karjalassakin pääsääntöisesti hyvässä kunnossa — parhaat jopa moottoritietasoa. Tällainen on muun muassa Petrokoista Muurmanskiin lähtevä tie.  Mutta kun päätieltä ajaa syrjään, kaikki on mahdollista.

Tie voi muuttua yhtäkkiä perunapelloksi. Asfaltti on täynnä vaarallisia reikiä. Tai kartalla näkyvä silta onkin romahtanut.

Majapaikkamme oli Petroskoissa. Sieltä käsin teimme 440 kilometrin päivämatkan enduroillamme Suojärven-Porajäreven suuntaan. Tie pieneni ja huononi, mitä kauemmaksi ajelimme.   

Kuten endurokuski sanoo: mitä huonompi tie, sen parempi ajaa.

Ja näitä reittejä Karjalasta löytyy. Ja tämä endurokuskin päiväuni on ihan tuossa vieressä. Itäsuomalaisittain naapurissa nurkan takana.
Paperihommat kuntoon ja ei kun menoksi. Vastassa on upeita, koskemattomia maisemia: järviä, harjuja, niittyjä, soita, hoitamatonta metsää.
Huoltoasemia ei joka nurkalla ole, eikä ruokapaikkoja. Sellaisesta käy vaikka Porajärvellä vastaan tullut pieni kyläkauppa.

Mieleen painuivat  pienten kylien asukkaat, joille motoristiporukkamme oli harvinainen näky. Iloisia ilmeitä, olalle taputteluja ja prätkien ihmettelyä.

Kylän koiratkaan eivät olleet motoristeihin tottuneet. Ne eivät oikein tienneet, miten päin pitäisi olla, kun hurauttelimme ohi. Ne jäykistyivät aloilleen ja katselivat meitä pelokkaana ja kummastuneina.

Kylien pääteillä tuli vastaan irrallaan liikkuvia lehmiä. Nenään kävi saslik-grilleistä nousevat tuoksut.

Karjalassa on myös mielenkiintoisia pysähdyspaikkoja. Mieleenpainuva oli esimerkiksi Kuikkaniemen sankarihautausmaa lähellä Suojärveä. Tänne on haudattu viime sodissa kaatuneita suojärveläisiä sotilaita.

Vaikuttava paikka, myös mittasuhteiltaan. Ja enduro oli oikea kulkupeli tälle paikalle.

Kun Venäjällä liikkuu, ei myöskään lakkaa ihmettelemästä paikallisia ihmisiä. Moottoripyöräkauppias Edvard halusi, että tuomme moottoripyörämme hänen talliinsa yöksi turvaan. Katteestani irronnut ruuvi sai uuden tilalle. Ja lopulta olimme vielä syömässä miehen puutarhassa.

Eikä puhettakaan, että tämä olisi maksanut jotakin. 

Erään huoltoaseman pihassa suojärveläinen nainen halusi ehdottomasti kuvan itsestään motoristien kanssa. Kuvaan ja kuvaamaan tuli myös hänen miehensä. Kun kuvat oli otettu, hän tarjosi matkaajille itse tekemäänsä puolukkapiirakkaa ja teetä.

Jäin miettimään, milloin vastaani on tullut samanlainen kohtaaminen suomalaisen huoltsikan pihalla?

Ei milloinkaan.